Een blauwdruk van ROMEO & JULIET LEZEN verscheen in het studY nummer van nY.
Deze tekst won de eerste editie van de schrijfwedstrijd VLOED. Op 11 november 2022 verscheen een uitgebreidere publicatie met een presentatie in KAAP en verschillende boekhandels.
In Romeo & Juliet lezen gebruik ik een lezing van Shakespeare’s tragedie als hefboom om stil te staan bij mijn ervaringen en twijfels als huiswerkbegeleider bij een meisje dat illegaal in ons land verbleef. Wat de toneeltekst met het huiswerkbegeleiden verbindt, is de spanning tussen een intiem contact en een grotere, gewelddadige geschiedenis. Maar vooral het idee dat taal zalft en verziekt, ontsluit en opsluit.
Het meisje dat ik begeleidde, M, was nog maar net in ons land. Ze was min of meer opgesloten in het eerste leerjaar. Officieus was ze een probleemleerling. Toch beende ze haar leerachterstand bij en leerde vlot Nederlands. Het idee dat nieuwkomers, naarmate ze onze taal leren, hun mogelijkheden evenredig zien toenemen, ging voor M niet op. De kennis van een nieuwe taal veranderde niets aan wat ze ermee kon doen: een evenwicht zoeken tussen een onbereikbare afkomst en onbegrijpbaar heden.
Huiswerkbegeleiding wordt vaak als een speels leermoment voorgesteld. De aanslepende asielaanvraag, de toenemende binnenschoolse onverschilligheid, de diagnose die M wellicht te wachten stond eens ze een belg werd, riepen bij me echter de vraag op of dit alles ook een vorm van existentiële ontkenning was van M’s bestaan - hoe humaan het ook op papier oogde, hoe menslievend mijn en ieders intenties ook waren.
Een metafoor die voortdurend terugkeert in Romeo&Juliet is hoe je je rol speelt in het giftige schouwtoneel van de wereldgeschiedenis. Onvermijdelijk maak je je schuldig aan geweld door je als mens onder de mensen te wagen. Maar dat iets kleins en ogenschijnlijk onschuldig als een wekelijks uurtje samen huiswerk maken ook systemisch geweld herhaalde, of er minstens op stoelde, had ik nooit vermoed.